Türkiye'de Balıkçılık Sektörü Ne Durumda?
3 tarafı denizlerle çevrili bir ülke olarak balıkçılık bir zamanlar Türkiye'de en önemli faaliyetler arasında yer alıyordu. Değişen ihtiyaçlar ve yeni iş kollarının artması ile bu sektöre verilen önem azalmaya başladı. 2016 yılında Erciyes Üniversitesi tarafından yapılan bir çalışmada yayınlanan veriler maalesef hiç açıcı değil. Yapılan araştırmalar gösteriyor ki, ülkemizde kişi başına düşen ortalama balık tüketimi 6 kg ve bu rakam, dünya ortalamasının çok çok altında! Üstelik balık fiyatları enflasyon oranının altında zamlanmasına rağmen durumun böyle olması ilgi çekici. Yine aynı araştırmaya göre üretim de avcılıktan çok yetiştiriciliğe doğru kayıyor.Türkler balık yemeyi sevmiyor!
2015 yılında elde edilen verilere göre kişi başına düşen balık tüketimi ortalama 6 kg. Bu miktar elbette bölgeden bölgeye farklılık gösteriyor. Örneğin Doğu Anadolu'da insanlar yılda ortalama 1,5-2 kg balığı ancak tüketiyorlar. Doğu Karadeniz'de bu miktar 20-25 kg'ya yükseliyor.
Neden balık yemiyoruz?
2000'li yılların başında kişi başına 8 kg balık tüketilirken bu miktar gittikçe azalarak günümüzde 5-6 kg'lara düştü. Sağlıklı bir besin türü olan balığı neden daha az tüketiyoruz? Bu konuda zaman zaman paneller yapılıyor ve çeşitli görüşler ortaya atılıyor. Nedenlerden bir tanesi balığa ulaşmanın zorluğu. Çoğu markette et ve tavuk ürünleri kolayca bulunurken balık ürünleri yer almıyor ve olanlar da ekonomik olmuyor. Dolayısıyla balık tercih edilmiyor. Bir diğer etken ise özellikle büyük şehirlerde insanların daha pratik yemeklere yönelmesi. Mutfağın kokmasını istemeyen çoğu aile, evde balık pişirmiyor. Bir diğer görüş ise atalarımızdan gelen et ve hamura dayanan beslenme kültürünün etkisi. Ege'de ve Karadeniz'de ise durum daha farklı. Deniz kenarında yaşayanlar daha çok balık tüketiyor.
En çok üretilen balıklar alabalık, çipura ve levrek
Ülkemizde su ürünleri yetiştiriciliği (avcılık değil) son 10 yılda neredeyse iki katına çıktı. Özellikle alabalık, çipura ve levrekte artış yaşandı. Öte yandan balık avcılığında ise yıllık %2,3 gibi bir azalma söz konusu. Dünyadaki balık üretiminde 30'lu sıralardayız, Avrupa'da ise 6. sıradayız. Üç tarafı denizlerle çevrili bir ülke için elbette bu rakamlar hiç de iç açıcı değil.
100.000 aile geçimini balıkçılıktan sağlıyor
Çok fazla potansiyeli olmasına rağmen, su ürünleri ne yazık ki Türkiye'nin ekonomisinde fazla yer kaplamıyor. Buna rağmen yaklaşık 100.000 aile geçimini bu yolla elde ediyor. Yani kırsal nüfusun %3'ü balıkçılıktan geçiniyor diyebiliriz.
Balık tüketimi ile ilgili kamu spotlarını arttırmak, daha çok reklam yapmak, okul çocuklarına balık-ekmek dağıtmak gibi önlemlerle kişi başına tüketimin en azından 10 kg'a arttırılması ise şart! Balık üreticiliği ise ayrıca teşvik edilmeli.